Czy możliwe jest przygotowanie młodych ludzi do pracy, która się zmienia na skutek m.in. dynamicznego rozwoju nowych technologii, do pracy, która wymaga ciągle nowych kwalifikacji?

Jak pogodzić perspektywę studenta w roli przyszłego pracownika z perspektywą pracodawcy, oraz jakie wyzwania związane z oceną kwalifikacji stoją przed uczelniami i pracodawcami?

Jakie kompetencje są potrzebne do projektowania i tworzenia innowacji w firmie?

Kilka dni temu braliśmy udział w spotkaniu na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu, dotyczącym kompetencji przyszłości na rynku pracy. Po otwarciu wydarzenia przez Prof. Dr hab. Rafała Witkowskiego, Prorektora UAM ds. Współpracy Międzynarodowej, Anna Schmidt-Fiedler, koordynatorka projektu EPIDI & inicjatyw społecznych na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu, wprowadziła słuchaczy w świat zdalnych i hybrydowych staży pracy. Następnie odbyły się 2 prelekcje: prof. dr hab. Małgorzaty Rosalskiej UAM, ekspertki ds. doradztwa zawodowego i planowania kariery na UAM, oraz naszej CEO Anny Wróblewskiej, ekspertki w dziedzinie projektowania i tworzenia innowacji. Wystąpienia te ukazały dwie perspektywy: uczelni i biznesu.

Celem spotkania było stworzenie forum wymiany doświadczeń ds. wirtualnych i hybrydowych staży i praktyk studenckich oraz wyzwań związanych z cyfrową transformacją w obszarze zdobywania kompetencji, które są dziś niezbędne do podjęcia zatrudnienia przez młodych ludzi. Był to także doskonały pretekst do refleksji i dyskusji o kompetencjach przyszłości, niezbędnych na dynamicznie zmieniającym się rynku pracy.

ZOSTAŃ INNOWATOREM – ANNA WRÓBLEWSKA 

Anna Wróblewska opowiadała o wyzwaniach związanych z cyfrową transformacją w obszarze zdobywania nowych kompetencji potrzebnych na rynku pracy.

Żyjemy w permanentnym kryzysie (pandemia, wojna, zmiany klimatyczne…). Żyjemy w świecie, którego do końca nie rozumiemy (zmienność, przypadkowość, stres, ryzyko, niepewność). Ale każdy w nas ma w sobie tę siłę, która w momencie kryzysu pozwala nam czerpać z naszych zasobów i robić rzeczy, zdawałoby się czasami niemożliwe. Kryzys często naprowadza nas do rozwoju.

Kryzys to zatem zarówno zagrożenie jak i szansa na zmianę. To motywator to zmiany zachowania i zmiany postawy.

Bez względu na te kryzysowe wydarzenia, wszyscy chcemy być szczęśliwi. Chcemy żyć w dobrostanie. Dobrostanie rozumianym jako pozytywne podejście do przeszłości, optymistyczne nastawienie do przyszłości i nutka hedonizmu, aby cieszyć się tym co jest tu i teraz (parafrazując słowa Philipa Zimbardo).

Tylko jak to zrealizować? Czy można być szczęśliwym w dzisiejszym świecie, świecie wielozadaniowości, bycia ciągle online, w otoczeniu wielu komunikatów, które do nas codziennie krzyczą?

Pokolenie Z, to pierwsze pokolenie, które urodziło się i zostało wychowane w pełni cyfrowym świecie. Przedstawiciele tej grupy kwestionują kulturę pracy po 16h dziennie i konieczność bycia online również po godzinach pracy.

Kultura zapierdolu? Niekoniecznie

Jak do pracy, kultury organizacji i wartości podchodzą przedstawiciele tego pokolenia? Sami posłuchajcie:

KOMPETENCJE DO FUNKCJONOWANIA W ZMIANIE – PROFESOR MAŁGORZATA ROSALSKA

Prof. dr hab. Małgorzata Rosalska, ekspertka ds. doradztwa zawodowego i planowania kariery na UAM, wprowadziła słuchaczy w świat kompetencji, kwalifikacji i rozwoju personalnego. Kompetencje przyszłości to kompetencje do funkcjonowania w zmianie, jedynej pewnej rzeczy, która nastąpi.

Kompetencje a kwalifikacje

Kompetencje to wiedza przez umiejętności. To postawy społeczne i motywacje do pracy. To także „intuicyjne” podejście do oceny – „pokaż mi jakim jesteś człowiekiem, a ja ci powiem, jakim będziesz pracownikiem”. Pamiętajmy, że do pracy przychodzi człowiek, ze swoimi zasobami, które następnie wykorzystuje również w pracy zawodowej.

Kwalifikacje natomiast, to zwalidowane kompetencje. Zintegrowany System Kwalifikacyjny daje ogromne morze możliwości – kwalifikacje rynkowe, które mogą budować przewagę konkurencyjną na rynku pracy.

Rozwój profesjonalny – czy zawsze jest możliwy?

Rozwój profesjonalny to droga zawodowa. Kiedyś te drogi zawodowe były przewidywalne, pracowaliśmy w jednym miejscu pracy przez całe życie. Dążyliśmy do awansu. A co z karierą, w której nie ma awansu? Co ze strukturą horyzontalną firmy? Pomyślmy o naszej karierze zawodowej nie w kontekście kto pierwszy ten lepszy, kto wyżej ten lepiej, ale o karierze rozumianej jako ciągły rozwój. Rozwój profesjonalny to rozwój już istniejących zasobów i zdobywanie nowych. Bo kto wyżej, ten po prostu… wyżej.

3 sfery rozwoju profesjonalnego:

1. Sfera ekstrapersonalna – to nasze konkretne umiejętności w danym zawodzie (np. korzystanie z aplikacji, narzędzi itd.).
2. Sfera interpersonalna – to sfera określająca nasze wewnętrzne zasoby, kompetencje.
3. Sfera intrapersonalna – sfera, która daje nam poczucie sensu i sprawiedliwości. Dzięki niej, możemy zorientować się czy coś nam pasuje, mamy możliwość refleksji i ewentualnej zmiany dotychczasowych działań, wyborów.

Jakie są najważniejsze 3 kompetencje na rynku pracy?

1. Kompetencje poznawcze – np. myślenie analityczne, myślenie kreatywne.
2. Kompetencje metodyczne – np. umiejętność uczenia się, podejmowania decyzji, zarządzania sobą.
3. Kompetencje społeczne – kompetencje miękkie, np. komunikacja, kompetencje interpersonalne, międzykulturowe.

Czy słyszeliście kiedykolwiek o piramidzie kompetencji? Na tę piramidę składają się 3 poziomy kompetencji:

1. Kompetencje bazowe – czyli kompetencje miękkie, społeczne. Nieważne jaki zawód wybierzemy, będziemy z nich zawsze korzystać. Rzutują na to jak będziemy funkcjonować. Tę bazę zyskujemy głównie w domu i edukacji wczesnoszkolnej.
2. Kompetencje zawodowe – to odbyte praktyki, nasze doświadczenie zawodowe. Niezwykle ważne jest gdzie i od kogo się uczymy, ponieważ rzutuje to na naszą dalszą karierę zawodową.
3. Kompetencje wyróżniające – czyli wszystko to, co wyróżnia nas na tle innych (np. przedstawicieli zawodu, studentów). „Ja to mam, inni nie mają” – to własna odpowiedzialność jaką kompetencję wyróżniającą zbudujemy.

„Sprawdzam” – czyli praktyki studenckie

Praktyki studenckie to moment, kiedy możemy powiedzieć „sprawdzam”. To niebywała możliwość skonfrontowania tego co mniemamy o sobie, o tym jak wygląda rzeczywistość i jak się odnajdujemy i radzimy sobie w różnych sytuacjach biznesowych.

Jaka jest rola praktyk studenckich?

Po pierwsze: Konfrontacja – czasem bolesna, ale ożywcza. To możliwość sprawdzenia jak się pracuje w zawodzie, weryfikacja z wyobrażeniami na swój własny temat i na temat branży, stanowiska, struktur firmy itd.

Po drugie: Transfer – studia rozwijają wiedzę. Dzięki praktykom mamy możliwość sprawdzenia czy to czego dowiedzieliśmy się na studiach jest wystarczające. Być może poznamy obszary do uzupełnienia, zagospodarowania, do rozwoju.

Po trzecie: Refleksja – sprawdzenie, czy nadajemy się do wybranego miejsca, branży, kultury. To odpowiedzenie sobie na pytanie „Czy na pewno chcę tu pracować, z tymi ludźmi?”.

Po czwarte: Informacja zwrotna – czyli podstawa projektów rozwojowych. To pewien plan: sprawdzenie czego jeszcze nie wiemy/mamy, odpowiedzenie sobie na pytanie czy chcemy się tego dowiedzieć/to zdobyć i następnie znalezienie rozwiązania jak to zrobić.

Kompetencje przyszłości to kompetencje zarządzania karierą. To godzenie potrzeb rynkowych z naszymi celami, czyli budowanie balansu między potrzebami rynku a naszymi.

Jak podsumowała swoje wystąpienie prof. dr hab. Małgorzata Rosalska” „Jeśli przyjmujecie osoby na praktyki jesteście ważni. Budujecie życiorysy.”.

PODRĘCZNIK DOBRYCH PRAKTYK – ANNA SCHMIDT-FIEDLER

Z jednej strony funkcjonowanie w ramach pracy zdalnej dało nam w ostatnich latach mocno w kość. Narzekamy na przestrzeń domową, nieprzystosowaną do wygodnej i efektywnej pracy, na brak kontaktów społecznych. Z drugiej strony obserwujemy plusy z możliwości, jakie daje studiowanie i praca w trybie online.

W ramach projektu EPIDI (Europejskie Partnerstwo na Rzecz Innowacji w Zakresie Zdalnych Staży i Praktyk), na podstawie ogólnoeuropejskiej ankiety wypełnionej przez osoby mające doświadczenie w pracy oraz praktykach zdalnych, wypracowany został „Podręcznik dobrych praktyk”. Anna Schmidt-Fiedler, koordynatorka przedsięwzięcia po stronie UAM, wprowadziła uczestników spotkania w pracę nad podręcznikiem, potrzebami i oczekiwaniami zarówno studentów oraz uczelni, jak i organizacji i ich oczekiwań względem wchodzących na rynek nowych pracowników.

Docelowo powstaną także ogólnodostępne moduły e-learningowe, będące odpowiedzią na największe wyzwania zidentyfikowane w ramach przeprowadzonych podczas projektu badań.

Aby móc zaprojektować podręcznik dobrych praktyk, przeprowadzone zostały ankiety wśród studentów, pracodawców, akademickich koordynatorów czuwających nad sprawnym i efektywnym przebiegiem praktyk oraz pracownikami administracyjnymi nadzorujących proces nawiązywania kontaktów na poziomie uczelni, łącząc studentów z pracodawcami. Przeprowadzone badania pokazały, co najbardziej cieszyło wszystkie badane grupy w pracy zdalnej, a także z czym się borykały i co im przeszkadzało.

Na co najczęściej zwracali uwagę badani, co ich najbardziej cieszyło? Więcej ofert pracy i staży, możliwość przyjęcia większej liczby stażystów w jednym czasie, większa elastyczność i swoboda, oszczędność czasu i pieniędzy na dojazdy, więcej snu, funkcjonowanie w swoim środowisku (własna muzyka, własna przestrzeń, bez obaw o preferencje innych, współpracowników), nabywanie kompetencji cyfrowych, przygotowanie do zawodów przyszłości, poczucie bezpieczeństwa (chowanie się za mailem/ekranem komputera).

Minusy pracy i studiowania w formie zdalnej, to według badanych głównie: brak poczucia przynależności do grupy (emocjonalne braki), brak poczucia przynależności do zespołu (brak small talków, wspólnych podróży tramwajem, rozmów w kuchni itp.), niezapanowanie nad technologiami, problemy ze skuteczną komunikacją, brak kontroli nad odseparowaniem życia prywatnego od zawodowego, brak klarownej granicy

Pandemia COVID-19 trwale zmieniła sposób, w jaki uczymy się i pracujemy – także w ramach staży czy praktyk.

Projekt EPIDI – Europejskie Partnerstwo na Rzecz Innowacji w Zakresie Zdalnych Staży i Praktyk to inicjatywa współfinansowana z programu ERASMUS+ realizowana w partnerstwie trzech uniwersytetów – Uniwersytetu w Strasburgu (Francja), Instytutu Technologicznego w Karlsruhe (Niemcy) i Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu (Polska). Jej celem jest promowanie staży na odległość i wspieranie współpracy między różnymi podmiotami prywatnymi i publicznymi w skali europejskiej.

Zespół EPIDI mocno wierzy, że zdalne staże mogą być wzbogacającą szansą zarówno dla stażystów, jak i pracodawców.

A my wierzymy, że będąc częścią tego przedsięwzięcia, możemy wzmacniać kompetencje młodych ludzi, dając im szansę na rozwój, a sobie na współpracę ze świadomymi i kreatywnymi pracownikami. Ale by móc to osiągnąć, nie możemy biernie przyglądać się sytuacji. Powinniśmy aktywnie uczestniczyć w tej inicjatywie, która jest wyzwaniem nie tylko dla studentów i uczelni, ale i pracodawców.

Dziękujemy organizatorom za zaproszenie i możliwość udziału w tym ważnym dla studentów, pracodawców, nas wszystkich wydarzeniu.

Więcej informacji o projekcie EPIDI na stronie: https://epicur.amu.edu.pl/o-epidi/

Zdjęcia: Vadzim Zhamoidz